Biblioteca DEA SABINA

Magdalena Abakanowicz-scultrice polacca-

 

Magdalena Abakanowicz-scultrice polacca-Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska (Falenty, 20 giugno 1930 – Varsavia, 20 aprile 2017) è stata una scultrice polacca.

Nacque nel 1930 a Falenty, vicino a Varsavia. Nel 1954 completò gli studi all’Accademia di Belle Arti di Varsavia. Fu professoressa all’Accademia di Belle Arti di Poznań e visiting professor presso la University of California in Los Angeles.

Nel 1965 ricevette la medaglia d’oro durante la VII Biennale Internazionale dell’Arte a San Paolo. Nel 1972 ottenne il premio statale di prima classe della Repubblica Polacca. Nel 1979 vinse il Premio Herder.

Risiedeva e lavorava a Varsavia.

Biografia

Figlia di Konstant Abakanowicz, di famiglia tartara, e Helena Domaszewska, di origini nobili, frequentò il liceo artistico di Gdynia. Atleta leggera in gioventù, prese parte ai club calcistici Bałtyk Gdynia (1946) e Wybrzeża Gdańsk – HKS Tczew (1947 – 1948). Vincitrice di tre medaglie ai campionati nazionali nella corsa a staffetta – oro nel 1947 nella staffetta 100-100-200-500; due argenti nel 1947, nella staffetta 200-100-80-60, e nel 1948, nella staffetta 4 x 200 –, ottenne anche due medaglie di bronzo ai campionati invernali nazionali del 1948, nei 50 m a ostacoli e nella staffetta 4 x 50.

Nel 1954 concluse gli studi presso l’Accademia di Belle Arti di Varsavia, poi presso la Scuola Superiore di Arti Plastiche di Sopot. Nel 1956 sposò Jan Komowski.

Si specializzò nella creazione di imponenti composizioni spaziali figurali in tessuto (che da lei prendono il nome di abakani), utilizzando anche altri materiali tra cui pietra, legno e bronzo. Nel 1965 prese parte alla prima Biennale di Forme Spaziali a Elbląg, dove realizzò una figura spaziale alta sette metri assieme a J. Podwalny e J. Sznajder. La scultura si trova oggi in via Przymurze, ovvero presso la Porta del Mercato di Elbląg.

Dal 1979 fu docente presso la Scuola Superiore di Arti Plastiche di Poznań, dove teneva lezioni già dal 1965, e continuò fino al 1990.

Abitava e creava le proprie opere a Varsavia. Ammalatasi gravemente negli ultimi anni di vita, morì il 20 aprile del 2017 a Varsavia, e fu sepolta nel Cimitero militare di Powązki sette giorni dopo.

I progetti più importanti

• Alteracje
• Ragazzi
• Katharsis-33 (Collezione Gori, Santomato, Pistoia)
• Negev-7 (in Israele)
• Nierozpoznani
• Tłum I e Tłum II

Onorificenze

Onorificenze polacche

Croce di Commendatore con Placca dell’Ordine della Polonia Restituta

— 1998

Medaglia Gloria Artis d’oro

— 2005

Onorificenze straniere

Ufficiale dell’Ordre des Arts et des Lettres (Francia)

— 1999

Commendatore dell’Ordre des Arts et des Lettres (Francia)

— 2004

Gran Croce al Merito con placca dell’Ordine al Merito di Germania (Germania)

— 2010

Dama dell’Ordine Pour le Mérite (Germania)

Cavaliere dell’Ordine al merito della Repubblica Italiana (Italia)

«Su proposta della Presidenza del Consiglio dei Ministri»
— 14 marzo 2000^[1]

Magdalena Abakanowicz (1930-2017)

Urodziła się 20 czerwca 1930 r. w Falentach niedaleko Warszawy. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie, w pracowniach: Marka Włodarskiego i Eleonory Plutyńskiej.

Studia nie spełniły jednak jej marzeń. “Nauka sztuki była strasznym rozczarowaniem. Okazało się od razu, że moja wyobraźnia nie daje się nagiąć do obowiązujących reguł i przepisów, że moja skóra jeży się wobec uprawianej estetyki, że wreszcie modne filozofie nie dają się pogodzić z moją własną. Było mi źle. Byłam złą studentką” – napisała po latach Abakanowicz.

Zaraz po studiach tworzyła monumentalne gwasze, pełne dzikich barw, fantastycznych roślin i stworzeń. Szybko jednak odeszła od malarstwa. Zajęła się tkaniną, starała się nadać jej trójwymiarowość.

Prace Abakanowicz

Od połowy lat 60. tworzyła olbrzymie prace wykonane tradycyjną techniką tkacką z barwionego sizalu, które miały cechy w pełni przestrzenne: jednocześnie rzeźbiarskie i architektoniczne. Zrewolucjonizowały one spojrzenie na tkaninę artystyczną – zrywały całkowicie z płaszczyznowością tkanin przeznaczonych do dekoracji wnętrz. Od nazwiska twórczyni nazwano je abakanami.

“To samoistne twory, zawieszone swobodnie w przestrzeni, bez ścian w roli tła bądź podpory, zapętlone w środku, a przy tym otwarte, dostępne zmysłom ze wszystkich stron, również od wewnątrz” – tak Ewa Hornowska opisała abakany w katalogu jednej w wystaw artystki.

Abakany wywoływały wiele dyskusji w środowisku, spotykały się zarówno z zachwytem – artystka otrzymała za nie Złoty Medal na Biennale w Sao Paulo w 1965 r., jak i z ostrą krytyką – tak było na wystawie indywidualnej artystki w Zurychu dwa lata później.

Międzynarodową pozycję artystki ugruntowały jej prace z lat 70. z cykli “Alteracje” (obejmujący serie takie jak m.in. “Głowy”, “Plecy”, “Postaci siedzące”) oraz “Embriologia” – ewoluujące od wydrążonych bezgłowych ludzkich tułowiów i sylwetek do form organicznych przypominających jaja. Są one także tworami pomiędzy tradycyjną rzeźbą i tradycyjną tkaniną – zostały wykonane z lin konopnych i płótna z juty nasyconych i utwardzonych żywicą syntetyczną. “Embriologia” wzbudziła ogólny aplauz na Biennale w Wenecji w 1980 r.

Rzeźby AbakanowiczW latach 80. artystka zaczęła pracować w tradycyjnych materiałach rzeźbiarskich, takich jak brąz, kamień i drewno. Podobnie, jak w przypadku tkanin, wyraźnie zaznaczała ich właściwości, w tym organiczność, tak było np. w cyklu “Gry wojenne”, gdzie wykorzystywała pnie i konary starych drzew ściętych przez drogowców.

Lata 80. oraz następne to także czas tworzenia przez Abakanowicz wielkich realizacji przestrzennych na wolnym powietrzu, m.in. we Włoszech, Izraelu, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Korei Południowej, na Litwie. Jedna z największych z nich “Nierozpoznani” – tworzy ją 112 postaci odlanych z żeliwa – znajduje się w poznańskim parku na Cytadeli.
“Będę zapewne zawsze porzucała jedne techniki i materiały na rzecz drugich (…) Najciekawiej jest posługiwać się techniką, której się jeszcze nie zna, i budować formy, których się jeszcze nie zna” – przyznała kiedyś artystka.

W latach 90. rzeźbiarka zafascynowana japońskim tańcem butoh – tworzyła choreografie dla tancerzy polskich i japońskich. Wzięła też udział w konkursie ogłoszonym przez władze Paryża na opracowanie planu dzielnicy, która ma być przedłużeniem osi stolicy Francji w kierunku zachodnim, poza dzielnicą La Defence. Abakanowicz, która wygrała konkurs, zaproponowała nowatorską koncepcję stworzenia idealnej ekologicznej dzielnicy – wzniesienia kilkudziesięciu budynków o wysokości ok. 25 pięter. Miały mieć one kształty organiczne, nawiązujące do drzew – stąd nazwa koncepcji “Architektura arborealna”. Od dołu do góry pokrywać je miała pnąca roślinność, wyrastającą na różnych poziomach fasad.

Abakanowicz jako wykładowca akademicki

Choć sama artystka nie wspominała dobrze swoich studiów, przez wiele lat – od 1965 r. do 1990 r. – prowadziła zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie noszącej nazwę Akademia Sztuk Pięknych); od 1979 r. ma tytuł profesorski. Prowadziła też zajęcia na uczelniach za granicą (m.in. w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, w Kanadzie i Australii). Ma doktoraty honoris causa m.in. Royal College of Art w Londynie i Pratt Institute w Nowym Jorku.

Prace Abakanowicz znajdują się w zbiorach ponad 70 muzeów i kolekcji publicznych na całym świecie m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto.

Magdalena Abakanowicz zmarła 21 kwietnia 2017 roku. (PAP)

dsr/ agz

Magdalena Abakanowicz (Falenty, 1930 – Varsavia, 2017)

Giuliano Gori invita Magdalena Abakanowicz a lavorare a Celle dopo aver visto la sua mostra personale al padiglione Polonia presso la Biennale di Venezia del 1980. Solo nel gennaio 1985 l’artista riesce ad ottenere un visto per lasciare la Polonia e, nel corso dei dieci mesi vissuti in casa Gori, si confronta con la sfida di realizzare un’opera permanente nel paesaggio, cosa che cambierà per sempre il suo modo di lavorare. Con Katarsis usa il bronzo per la prima volta e stabilisce una presenza operativa in Italia dove crea le sue sculture alla Fonderia Venturi di Bologna. Nel 2000, col trasferimento in Polonia della sua attività di fonderia, su consiglio di Giuliano Gori, fa un’importante donazione di opere al MART di Rovereto e, lo stesso anno, tiene una mostra personale Working process e non solo a Casapeppe a Celle.

«Katarsis poteva nascere soltanto a Celle. Ci voleva quella polemica con l’intero parco di sculture. Era necessario quel paesaggio, in cui si vuole restare come una parte permanente. Ci volevano gli abitanti di Celle, la famiglia Gori e l’atmosfera da essi creata. Ci voleva Giuliano Gori e il suo appassionato amore per l’arte». Magdalena Abakanowicz in Arte Ambientale. Fattoria di Celle, Collezione Gori, Gli Ori, Pistoia 2008, p.41. P.Restany, Katarsis. Magdalena Abakanowicz, edizione Fattoria di Celle, Santomato (PT), 1990.

I grandi dell’arte – Scultura – Magdalena Abakanowicz

By Barbara Picci on 18 December 2017 • ( 10 Comments )

FUNDACJA MARTY MAGDALENY ABAKANOWICZ KOSMOWSKIEJ I JANA KOSMOWSKIEGO

Warszawa, 19 listopada 2024 r.

Oświadczenie
Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego z siedzibą w Warszawie niniejszym oświadcza, że nie jest współwydawcą Cataloque Raisonne Magdaleny Abakanowicz (wyd. Fundacja All That Art.! r. wyd. 2024) ani nie współpracowała przy jego tworzeniu.

Fundacja oświadcza, że Catalogue Raisonne Magdaleny Abakanowicz został wydany wbrew woli Fundacji, zaś wykorzystane w nim materiały graficzne, co do których majątkowe prawa autorskie przysługują Fundacji, zostały wykorzystane przez wydawcę bez zgody Fundacji.

Wobec powyższego, Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego oświadcza, że nie ponosi odpowiedzialności za rzetelność publikacji i prawdziwość zawartych w niej informacji, a także za ewentualne wady prawne w zakresie tekstu i jego redakcji.

Tomasz Piątkowski, Prezes Zarządu Fundacji

Magdalena Grabowska, Dyrektor Generalny Fundacji.

Zespół
RADA FUNDACJI: Stefania Zgudka,  Anna Popowicz , Magdalena Środa, Marta Kowalewska – Przewodnicząca Rady Fundacji
ZARZĄD FUNDACJI: Tomasz Piątkowski – Prezes Zarządu, Magdalena Grabowska – Dyrektor Generalna
KSIĘGOWOŚĆ: Wiesława Chojnacka
KADRY: Danuta Żelazko
 
Zespół Fundacji aktualnie tworzą najbliżsi asystenci Magdaleny Abakanowicz, jak też osoby, które dołączyły do Fundacji po śmierci Fundatorów. Osobiste wieloletnie doświadczenie współpracy z Magdaleną Abakanowicz części kadry Fundacji daje gwarancję realizacji zapisów statutowych w formie i zakresie zaplanowanym przez samą artystkę.
 
Misją Fundacji Magdaleny Abakanowicz jest wspieranie działań promujących edukację, kulturę i sztukę oraz rozwój jednostki i społeczności poprzez promocję i udostępnianie dzieł i historii Magdaleny Abakanowicz na całym świecie, przy starannej dbałości o zachowanie dziedzictwa w uporządkowanej i udostępnianej dla publiczności formie.
 
Wizja Fundacji to stworzenie konkretnego i widocznego miejsca na mapie świata sztuki, reprezentującego dorobek artysty kompleksowo, o zasięgu globalnym oraz lokalnie, wspierającego bieżące działania kulturotwórcze, na trwałe wpisując Fundację w warszawski krajobraz kulturalny.
 
Historia Fundacji
Fundacja założona została przez Fundatorów w maju 2007 roku. Fundatorzy, tj. Magdalena Abakanowicz i Jan Kosmowski, określili w statucie cele dla Fundacji, wskazali role dla poszczególnych osób oraz zapisali w testamencie zasoby niezbędne do realizacji planów.
Fundacja rozpoczęła swoją realną działalność po śmierci drugiego Fundatora i przyjęciu spadku, zgodnie z testamentem, na mocy którego Fundacja otrzymała w szczególności: prawo własności kolekcji, prawa autorskie, archiwów i wszystkie inne zasoby związane z życiem i twórczością Magdaleny Abakanowicz.
Powołanie Zarządu oraz Rady Fundacji w czerwcu 2019 roku w nowych składach oraz przyjęcie majątku Fundacji jest faktycznym oficjalnym rozpoczęciem działalności.
 
Statut
Statut Fundacji, ustanowiony przez Fundatorów, określa cele Fundacji, wskazuje na posiadany majątek oraz opisuje zasady jej działania i obszary kompetencji każdego powołanego organu zarządzającego Fundacją. Władzę stanowi Zarząd oraz Rada Fundacji. W skład majątku wchodzą dzieła sztuki tworzące kolekcję Fundacji, archiwum z dokumentacją filmową, fono- i foto-graficzną wraz z prawami autorskimi – pełny zapis aktywności twórczej artystki oraz nieruchomości, ruchomości i zgromadzony kapitał finansowy. W skład majątku wchodzą również prawa zależne, publikacje i wydawnictwa. Działania Fundacji mają wspierać utrzymywanie stałej obecności nazwiska artystki i jej dzieł w świecie sztuki, tak wystawienniczej i kulturotwórczej, jak również na rynku sztuki.
 
Siedziba
Siedzibą własną Fundacji, miejscem pracy i spotkań jest prywatny dom i pracownia Magdaleny Abakanowicz, ze wszystkimi pamiątkami dotyczącymi jej życia prywatnego i artystycznego, przy ul. Bzowej, w Warszawie. Dom został zaprojektowany i zbudowany specjalnie na potrzeby artystki. Aktualnie znajduje się w nim również nieformalne muzeum życia i twórczości – przechowywane są archiwa, kolekcja dzieł, działa pracownia konserwacji, galeria oraz mały park rzeźby w ogrodzie.
 
Archiwa
Zasoby Fundacji (spis rzeczowy) pozwalają na uzyskanie pełnego obrazu artysty ze wszystkimi aspektami jego życia. Są to rodzinne historie, styl życia w przestrzeniach prywatnych, zapis podróży czy dostępność obszarów zainteresowań. Ten obraz widoczny jest również charakterze i stylu komunikacji ze światem, w efektach pracy artystycznej widocznej w korespondencji z kuratorami, czy innymi specjalistami przy realizacjach na niemal całym świecie. To również zapis relacji z współpracownikami czy kolekcjonerami.
Magdalena Abakanowicz, jak niewielu artystów potrafiła, przy pomocy najbliższych współpracowników, stworzyć potężne archiwum treści zarówno pisanych, jak i fono- i foto-graficznych i filmowych. Listy, dokumenty, książki, fotografie, diapozytywy, filmy, katalogi wystaw z całego świata, publikacje, i in. – jest to niezwykle cenny zbiór, dokumentujący zarówno działania artystyczne, jak i sposób pracy i współpracy pomiędzy artystką a resztą świata zainteresowaną jej twórczością.
Zadaniem Fundacji jest właściwie zabezpieczyć, ale też udostępniać badaczom archiwa w zakresie niezbędnym do badań naukowych.
 
Kolekcja sztuki
Kolekcja sztuki Fundacji to zbiór dzieł pozostawionych jako spadek artystki, którymi Fundacja dysponuje w ramach działań statutowych. Dokonujemy renowacji, przechowujemy, udostępniamy dzieła na wystawy. W kolekcji znajdują się rzeźby, rysunki, malarstwo, formy rzeźbiarskie, instalacje, materiały video i inne. Fundacja zarządza również migrującymi po świecie dziełami sztuki, które czasowo (lub na stałe) zdeponowane są w krajowych i światowych muzeach, galeriach i innych instytucjach kultury.
 
Stępińska 5
Pracownia na Stępińskiej to czynne miejsce spotkań, promocji Magdaleny Abakanowicz i stałej ekspozycji jej dzieł oraz miejsce aktywnych działań i współpracy w ramach statusu Warszawskiej Historycznej Pracowni Artystycznej.
Pracownia wynajmowana była przez Magdalenę Abakanowicz od 2003 roku, służyła głównie jako miejsce tworzenia i przechowywania dzieł oraz przygotowywania wystaw.
Jako Historyczna Warszawska Pracownia Artystyczna, Pracownia ma prezentować wybrane dzieła Magdaleny Abakanowicz w formie dostępnej publicznie galerii sztuki, oraz współpracować z urzędem Miasta st Warszawy, z lokalnymi ośrodkami kultury indywidualnymi inicjatywami kulturalnymi. Ma spełniać rolę miejsca goszczącego wszystkich tych, którzy chcą lub potrzebują w szerszym gronie, z publicznością lub wśród specjalistów, rozmawiać o twórczości artystki, pokazywać materiały archiwalne, czy prowadzić zajęcia edukacyjne. Pracownia na ul.Stępińskiej zastąpuje dom na Bzowej na potrzeby szerokiej publiczności.
Fundacja realizuje dwa główne kierunki działań wpisujących pracownię na Stępińskiej w ścieżki kultury na Mokotowie:
• udostępnianie okazjonalne pracowni do działań naukowych oraz edukacyjnych
• okazjonalna obecność pracowni w działaniach zewnętrznych w ramach współpracy z urzędem miasta, w szczególności z mokotowskimi domami kultury
 
Współpraca z Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu w związku z uzyskaniem dla uczelni imienia Magdaleny Abakanowicz, Fundacja współpracuje z uczelnią w zakresie udostępniania materiałów archiwalnych dla prac badawczych i naukowych oraz dzieł sztuki na potrzeby wystaw i prezentacji, udziela praw autorskich na wykorzystanie wizerunku dzieł i zasobów.
 
Współpraca z mediami:
Kontakt z mediami:
Magdalena Grabowska magdalena@abakanowicz.art.pl
Tomasz Piątkowski tomasz.piatkowski@abakanowicz.art.pl
 
Fundacja prowadzi komunikację na profilu społecznościowym

1930-2017) è una scultrice polacca morta quest’anno all’età di 86 anni. Durante la Seconda Guerra Mondiale, a differenza dei suoi colleghi europei, la maggior parte dei quali si esprimeva attraverso immagini pop e commerciali, sviluppò un linguaggio visivo diverso con una scultura formalista che si basava su superfici spiegazzate, accartocciate e angosciate che rappresentavano delle metafore per gli effetti della violenza sull’uomo e la terra sollevata da bombardamenti e battaglie.

successo esplose negli anni ’60 quando esordì con “Abakans“, una serie di sculture su scala monumentale che attaccò al muro a mo’ di carcasse appese agli ami delle macellerie. Nonostante i critici fossero reticenti perché si aspettavano qualcosa pop, le sue opere furono acclamate dal pubblico. Solo negli anni ’70, con la serie “Alterations“, passò a uno stile più figurativo. Le sue figure, fatte di tela da imballaggio, erano spesso scavate e piegate, come se avessero la testa abbassata per la vergogna, sempre se questa fosse presente. Molte di esse, infatti, mancavano di parti del corpo, come se i corpi fossero stati smembrati o decapitati.

Quest’ultima serie ha avuto il suo apice in “Embryology” (1978-80), un’installazione di pezzi di a forma di uovo esposta alla Biennale di Venezia del 1980, accompagnata da queste parole dell’artista:
“Con una continuità impressionante testimonia il senso evolutivo dell’uomo della realtà e soddisfa la necessità di esprimere ciò che non può essere verbalizzato.”
In effetti, se osservate le sue opere, vi accorgete immediatamente del messaggio che intendono comunicare e non è difficile immaginare le uova come una metafora della rinascita poiché, per tutta la sua vita, Abakanowicz ha cercato di superare la propria infanzia traumatica. Nata da genitori aristocratici vicino a Varsavia nel 1930, Abakanowicz fu testimone di alcuni dei momenti più bui della storia della Polonia. Nel 1943, ad esempio, soldati tedeschi ubriachi spararono a sua madre al braccio (senza ucciderla fortunatamente). circondò Abakanowicz e continuò a permeare il suo lavoro per l’intera sua carriera.

Negli anni ’80 osò ancora oltre a livello concettuale realizzando la serie “War Games“, dei grandi tronchi d’albero a cui applicò materiali industriali, facendo apparire i pezzi di legno come ferite fasciate.
Insomma, un’artista da conoscere non solo per le sue opere esteticamente elevate ma anche per ciò che hanno documentato, significato ed espresso.
Vi lascio alle immagini. Buona visione!

Link utili / Useful links:
Magdalena Abakanowicz in questo blog | Website | Wikipedia